က်မသမီးက ငယ္ငယ္ကေလးဘဝထဲက အာသီးခဏခဏေရာင္ပါတယ္။ ယခု သူ႔အသက္ ၂၇ နွစ္ပါရွင္။ အဲဒါနား နွေခါင္းလည္ေခ်ာင္းအထူးကုဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ ႕႕႕႕႕ နဲ႔ အာသီးကိုခြဲထုတ္ရပါတယ္။ မခြဲက ၾကာလ်ွင္ ကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္တယ္လို႔ ဆရာဝန္ႀကီးက ေျပာပါတယ္ရွင္။ သမီးကလည္း အာသီးေရာင္တာကေန႔တိုင္းနီးပါးပါး ဆိုေတာ့ က်မတို႔လည္း ခဲြထုတ္ၿပီးရင္ ဘာမွမျဖစ္ေတာ့ဘူးလို႔ ထင္ခဲ့တာ။ အခုခြဲၿပီးတာ ၃ လရွိပါၿပီ။ အာသီးခဲြတံုးက အနာက်က္ေဆး ၁ လံုး ၁ဝဝဝ/- တန္ ၁ဝ ရက္ထိုးခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အာသီးခဲြတဲ့ေနရာမွာ ျပည္တည္ေနပါတယ္။ အရင္လိုဘဲ အာသီးေရာင္တဲ့အတိုင္း ခံစားေနရပါတယ္။ ပိုက္ဆံလည္းကုန္၊ လူလည္းနာနဲ႔၊ သမီးလည္း ေတာ္ေတာ္ စိတ္ဆင္းရဲၿပီး သမီးအသက္ ၃ဝ ျပည့္ေအာင္ေနရမွာမဟုတ္ပါဘူးလို႔ေျပာေနပါတယ္ဆရာ။ က်မတို႔ ဘာဆက္ လုပ္သင့္ပါသလဲဆရာ။
• လူတိုင္းမွာ အာသီးရွိတယ္။ ဘယ္-ညာ ၂ ခုစီ။ ေကာင္းေနရင္ မ်က္စိနဲ႔ျမင္ရဘူး။ ေရာင္လာမွ ၾကီးလာ၊ နီလာ၊ ျပည္တည္တာေတြျမင္ရတယ္။
• ဗိုင္းရပ္စ္ နဲ႔ ဗက္တီးရီးယားေတြကေန ေရာင္ေစတယ္။ ေရာင္ရင္ လည္ေခ်ာင္းနာျပီး ဖ်ားမယ္။
• Group A β-hemolytic streptococcus ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ျဖစ္တာကို strep throat လို႔ေခၚၾကတယ္။
• အမ်ားစုက ေဆးမလိုဘဲ ေပ်ာက္တယ္။ ၄ဝ% က ၃ ရက္သာၾကာျပီး ၈၅% က တပါတ္သာၾကာတယ္။
• ရွားေပမဲ့ ဆိုးတဲ့ Staphylococcus aureus ဗက္တီးရီးယားကေနလဲ ျဖစ္တယ္။ MRSA ဆိုရင္ေတာ္ေတာ့ေဆးကို ယဥ္တယ္။ Streptococcus pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, pertussis, Fusobacterium, diphtheria, syphilis, and gonorrhea ေတြကေနလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ က်န္တာေတြလဲရွိေသးျပန္တယ္။
• ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္အမ်ိဳးအစားေတြက adenovirus, rhinovirus, influenza, coronavirus နဲ႔ respiratory syncytial virus ေတြျဖစ္ၾကတယ္။ Epstein-Barr virus, herpes simplex virus, cytomegalovirus, or HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ေတြကေနလဲ ျဖစ္တယ္။
ပါးစပ္ဟခိုင္းရင္ နီရဲ-ေရာင္ေနတဲ့ အာသီး တဖက္ျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္ဖက္လံုးျဖစ္ျဖစ္ျမင္ရမယ္။ မ်ိဳရမဲ့လမ္းကို က်ဥ္းရာကေန ပိတ္လုလုအထိ ၾကီးေနႏိုင္တယ္။ ရက္တို ေရာင္ရာကေန ျပည္တည္ႏိုင္တယ္။
• ေဆးကုတဲ့အခါ
- အနာသက္သာေဆး paracetamol/acetaminophen and/or ibuprofen တခုခု ေပးရမယ္။ အနာသာမက အေရာင္လဲေလ်ာ့၊ အဖ်ားလဲက်တယ္။
- ဆားေရေႏြး၊ ငံုေဆး၊ ေရခဲငံုတာေတြကလဲ သက္သာေစလို႔ သံုးသင့္တယ္။ Listerine mouth wash ေကာင္းတယ္။
- penicillin or amoxicillin ကို ဗက္တီးရီးယားေတြအတြက္ ပဌမတန္းစားအျဖစ္သံုးတယ္။
- Cephalosporins နဲ႔ macrolides (erythromycin) ေတြကဒုတိယေဆးအုပ္စုေတြျဖစ္တယ္။ ပနယ္စလင္ေဆး မတည့္သူကို Erythromycin ေပးႏိုင္တယ္။
- ေနာက္တဆင့္ clindamycin or amoxicillin-clavulanate ေဆးေပးမယ္။
- Abscess ျပည္တည္ရင္ ခြဲထုတ္ရမယ္။
• ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္တာ ၾကာမယ္။
• ခဏခဏျဖစ္ေနသူဟာ အလာဂ်ီျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗက္တီးရီးယားေဆးနဲ႔ မရပါ။ Cetrizine ည ၁ လံုးေကာက္ပါ။ မတည့္တာကိုေရွာင္ပါ။
• နာတာရွည္ေနသူကို Tonsillectomy ခြဲစိတ္ရတယ္။
Amoxicillin အေမာက္ဆာစလင္
• အသက္ရွဴလမ္း အထက္ပိုင္းပိုးဝင္ျခင္း = တခါေသာက္ 250 - 500 mg တေန႔ ၃ ခါ၊ ၇-၁ဝ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္ တခါေသာက္ 500 - 875 mg တေန႔ ၂ ခါ၊
• ေလျပြန္ေရာင္ျခင္း = တခါေသာက္ 250 - 500 mg တေန႔ ၃ ခါ၊ ၇-၁ဝ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္ တခါေသာက္ 500 - 875 mg တေန႔ ၂ ခါ၊
• အာသီး-အာေခါင္ေရာင္ျခင္း = တခါေသာက္ 250 - 500 mg တေန႔ ၃ ခါ၊ ၇-၁ဝ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္ တခါေသာက္ 500 - 875 mg တေန႔ ၂ ခါ၊
Azithromycin (အဇစ္သရိုမိုင္စင္)
Generic ေဆးနာမည္ရင္းျဖစ္တယ္။ (မက္ခ႐ိုလုိက္အုပ္စု) ပဋိဇီဝေဆး ျဖစ္တယ္။ ေဆးကုမၸဏီေတြက Zithromax®, Zithromax® TRI-PAK™, Zithromax® Z-PAK®, Zmax™ နာမည္ေတြ ေပးထားတယ္။
ေပးႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြ -
ေလျပြန္ေရာင္ျခင္း အပါအဝင္ အသက္ရွဴလမ္းပိုးဝင္ျခင္းမ်ား၊ နားေရာင္ျခင္း၊ ဆိုင္းနပ္စ္၊ ႏူမိုးနီးယား၊ အာသီးေရာင္၊ လည္ေခ်ာင္းနာ၊ အေရျပားအနာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ PID တင္ပါးဆံုတြင္း အဂၤါမ်ားေရာင္ျခင္း၊ ခရီးသြား-ဝမ္းပ်က္ျခင္း၊ ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုးေရာဂါေတြအတြက္ ေပးႏိုင္တယ္။ STDs လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါမ်ား = (ဂႏိုးရီးယား)၊ (ကလာမိုင္ဒီးယား)၊ (ရွန္ကာရြိဳက္)။ (ဗိုင္းရပ္စ္) ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ တုပ္ေကြး၊ အစာအိမ္-တုပ္ေကြး၊ အေအးမိျခင္းေတြကို ဒီေဆးက မႏိုင္ဘူး။
Azithromycin ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး
ပ်ိဳ႕၊ ဝမ္းပ်က္၊ အန္၊ ၾကြက္တက္၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ ေခါင္းကိုက္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ နဲ႔ ႏို႔တိုက္ မိခင္ေတြကို သတိျဖင့္ေပးပါ၊ Aluminum နဲ႔ Magnesium ပါတဲ့ Antacids ေလနာသက္သာေဆးေတြနဲ႔ တြဲမေသာက္ပါနဲ႔။ ေဆးကို အစာနဲ႔ နီးနီး-ေဝးေဝး ေပးႏိုင္တယ္။ ေဆးေၾကာင့္ ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္သူေတြက အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။ ေရဖန္ခြက္တခြက္ ေသာက္ပါ။ ေန႔တိုင္း အခ်ိန္တူမွာေသာက္ပါ။ ေဆးသက္တမ္း ေကာင္းပါေစ။ Azithromycin extended-release suspension (Zmax™) အမ်ိဳးအစား ေဆးရည္ဆိုရင္ အစာမစားခင္ ၂ နာရီၾကိဳတင္ ေသာက္ထားပါ။
• ရက္တို နားအလည္ပိုင္းေရာင္ျခင္း၊ လူစုလူေဝးက ရတဲ့ ႏူမိုးနီးယား၊ အာသီး-အာေခါင္ေရာင္ျခင္း၊ အေရျပားအနာမ်ား၊ ဆိုင္းနပ္စ္ ေရာဂါ။ STD (ကလာမိုင္ဒီးယား) ေၾကာင့္ ဆီးႁပြန္အဝ-သားအိမ္အဝ ေရာင္ျခင္း၊ = ပဌမေန႔မွာ 500 mg ေပး၊ ဒိေနာက္ 250 mg တရက္တခါ၊ ၄ ရက္။
• နာတာရွည္ ေလႁပြန္ေရာင္၊ (လိုင္မ္) ေရာဂါ၊ လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါမ်ား၊ ႏွလံုးအတြင္းသား-အ႐ိုးအဆစ္-အစာေျခလမ္း- သားအိမ္အဝ ေရာင္ျခင္း၊ နားျပည္ယိုျခင္း၊ သာမန္ တိုက္ဖြိဳက္၊ အသက္႐ွဴလမ္း၊ အေရျပား ပိုးဝင္ျခင္း၊ ႏူမိုးနီးယား = 250-500 mg Daily (7.5-20 mg/kg) တေန႔တခါေသာက္ပါ။
• နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းပိတ္ ေရာဂါ ျပန္ထျခင္း = 500 mg တရက္ေပး၊ ဒိေနာက္ 250 mg တရက္တခါ၊ ၄ ရက္ေပး။
• (ဂႏိုရီးယား) ဆီးျပြန္ေရာင္ျခင္း၊ သားအိမ္ဝေရာင္ျခင္း = 2 g တခါတည္းေပး။
• လိင္လမ္း (ရွန္ကာ) အနာ၊ (ဂႏိုရီးယား) မဟုတ္တဲ့ ဆီးျပြန္ေရာင္ျခင္း၊ သားအိမ္ဝေရာင္ျခင္း = 1 g တခါတည္းေပး။
• ဂိုႏိုးရီးယားေၾကာင့္ မ်က္စိနာျခင္း = 20 mg/kg တခါတည္းေပးပါ။ 1% မ်က္စဥ္းခပ္ပါ။
• ရက္တိုျဖစ္တဲ့ တင္ပါးဆံုတြင္း အဂၤါေတြေရာင္ျခင္း = 500 mg IV ကို ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ၁ နာရီအတြင္းသြင္းပါ၊ ၁-၂ ရက္။
• STD လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါ ကာကြယ္ရန္ = 1 g တခါတည္းေသာက္ပါ။
• STD လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါ ကာကြယ္ရန္ = ေဆး ၃ မ်ိဳးတြဲနည္းအရ (Ceftriaxone or Cefixime + Metronidazole + Azithromycin or Doxycycline) ေပးပါ။
ကေလးေတြအတြက္ ေဆးရည္မွာ 100mg/5mL နဲ႔ 200mg/5mL လာတယ္။ ထိုးေဆးမွာ 500mg ပါတယ္။ Tablet ေဆးျပာမွာ 250mg, 500mg, 600mg လာတယ္။
• နားအလည္ပိုင္း ေရာင္ျခင္း၊ အသက္ ၆ လ အထက္ကေလး = 30 mg/kg for 3 days or 10 mg/kg x 1 on day 1 followed by 5 mg/kg 2 – 5 days
• လူစုလူေဝးကေနရတဲ့ ႏူမိုးနီးယား၊ အသက္ ၆ လ အထက္ကေလး = 10 mg/kg x 1 on day 1 followed by 5 mg/kg days 2 – 5 days
• ရက္တို ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ဆိုင္းႏူဆိုက္တစ္ = 10 mg/kg oral suspension PO qDay x 3 days
• အာသီး၊ အာေခါင္ေရာင္ျခင္း၊ ၂ ႏွစ္အထက္ = 12 mg/kg PO qDay x 5 days; maximum 500 mg/day
• MAC ကာကြယ္ရန္၊ ၆ ႏွစ္အထက္ ကေလး = 20 mg/kg တပါတ္တခါေပးပါ။
Ofloxacin (အိုဖေလာက္ဆာစင္)
• Generic ေဆးနာမည္ရင္းျဖစ္တယ္။ ေဆးကုမၸဏီေတြက နာမည္ေတြေပးထားတယ္။ ဥပမာ Floxin
• ပဋိဇီဝေဆး၊ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြကိုႏိုင္တယ္။
• ေဆးျပား 200mg, 300mg, 400mg နဲ႔လာတယ္။
• Haemophilus influenzae နဲ႔ Streptococcus pneumoniae ပိုးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ႏူမိုးနီးယား နဲ႔ ေလျပြန္ေရာင္တာကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။
• Staphylococcus aureus နဲ႔ Streptococcus pyogenes ပိုးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အေရျပားနာေတြ အတြက္လဲ သံုးတယ္။
• STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါမ်ားေတြျဖစ္တဲ့ (ဂႏိုးရီးယား) နဲ႔ (ကလာမိုင္ဒီးယား) အတြက္လဲ သံုးတယ္။ (ဆစ္ဖလစ္) ကို မႏိုင္ဘူး။
• E. Coli ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ဆီးလမ္းေရာင္တာနဲ႔ ဆီးက်ိတ္ေရာင္တာေတြအတြက္လဲ သံုးတယ္။
• Streptococcus, Enterococcus နဲ႔ Anaerobic bacteria ေတြကို ဒီေဆးကမႏိုင္ဘူး။
• ပန္းနာအတြက္သံုးတဲ့ Theophylline နဲ႔တြဲရင္ သတိထားရမယ္။ အတက္ေရာဂါရွိသူေတြကိုလဲ သတိထားရတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ေကလး မေပးသင့္ဘူး။
• ဒီေဆးေသာက္ေနခ်ိန္မွာ ေနေရာင္သိပ္မထိတာေကာင္းတယ္။ ေသြးယိုတာ နဲနဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးခ်ိဳ နဲနဲတက္ႏိုင္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္၊ ႏို႔တိုက္ခ်ိန္ေတြမွာ ဒီေဆးမေပးတာေကာင္းတယ္။
Ofloxacin ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး
ပ်ိဳ႕၊ ဝမ္းပ်က္၊ အန္၊ ေခါင္းကိုက္။ အိပ္မရတာ၊ ေခါင္းမူးတာ၊ ယားတာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ေရာင္ တာေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဖေနာင့္ေၾကာကိုထိခိုက္ႏိုင္လို႔ ေဆးေပးေနတံုး ျပင္းျပင္းထံထံ ေလ့က်င့္ခန္း-အလုပ္လုပ္တာ ေရွာင္ရမယ္။
Ofloxacin အပါအဝင္ ပဋိဇီဝေဆးေတြေၾကာင့္ အူေတြထဲမွာ ပံုမွန္ေနၾကတဲ့ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြ အေျခအေန ေျပာင္းေစတယ္။ အူမၾကီးေရာင္တာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ဖ်ားမယ္၊ ဗိုက္နာမယ္၊ ဝမ္းပ်က္မယ္၊ ရွားရွားပါးပါး (ေရွာ့ခ္) ရတတ္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၉-၃-၂ဝ၁၄
စႏၵီျမင့္လြင္ႏွင့္ ၀ိုင္းစုခိုင္သိန္းတို႔ အပါအ
.jpg)
